ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ

Στην 8ετια 2010-2017, τρια ευρωπαικα προγραμματα με την συμμετοχη του ΔΝΤ και την συναινεση ολων των ελληνικων κυβερνησεων, της σημερινης συμπεριλαμβανομενης, εφαρμοσθηκαν στην χωρα μας με υποθετικο στοχο την διασωση απο την χρεωκοπια, την εξασφαλιση των δανειστων και την εξυγιανση της. Ωστοσο, ουδεμια προοδος εχει συντελεσθει μεχρι σημερα σε κανενα απο τα αρχικα προβληματα, τα οποια παραμενουν, οξυνονται, επιδεινωνονται. Το ελληνικο χρεος, αντι να μειωνεται, παραμενει σε ακαταμαχητη δυναμικη ανοδου σε σχεση με το εθνικο εισοδημα, που ενεχεται στην εξυπηρετηση του. Οσο η επιλογη της λιτοτητος παραμενει, οσο οι υπερφορολογησεις εντεινονται και τα εισοδηματα συνθλιβονται, η οικονομια δεν παυει  δεν παυει να εξωθειται σε παρατεταμενη υφεση, με αυτονοητη συνεπεια την διαιωνιζομενη αδυναμια της να ανταποκριθει στις υποχρεωσεις της εναντι των δανειστων της. Με τα τρια προγραμματα και εξ αιτιας αυτων, η ικανοτητα της χωρας να εξυπηρετει το χρεος της δεν βελτιωνεται, αλλα αντιθετα επιδεινωνεται. Εαν στην αρχη της 8ετιας το χρεος ηταν «μη εξυπηρετησιμο», σημερα αποβαινει ακομη λιγωτερο.

 Το ΔΝΤ εχει  επανειλημενα αναγνωρισει, μεσω των διευθυντων μελετων του Ολιβιε Μπλανσαρ και Μωρις Ομπστφελντ, οτι η «ελληνικη συνταγη» ηταν εσφαλμενη. Ωστοσο συνεχιζει να παραμενει σε αυτην και να την εφαρμοζει, υπο την αξιωση της ευρωπαικης πλευρας. Βασικο σφαλμα των τριων προγραμματων ηταν και παραμενει η απολυτη προτεραιοτητα στην εξασφαλιση των δανειστων, με αναποφευκτο ανταλλαγμα την αποσταθεροποιηση της ελληνικης οικονομιας. Αντι να διασφαλιζουν την ικανοτητα αποπληρωμης της χωρας μεσω στηριξης και αυξησης του εθνικου εισοδηματος της, επιδιωκουν μονοπλευρα και εμμονικα την εξασφαλιση των πληρωμων προς τους δανειστες, ακομη και μεσω αφαιμαξης και αποδυναμωσης της υπερχρεωμενης χωρας. Το ανεπιτρεπτο σφαλμα της «ελληνικης συνταγης», που δεν διαπραχθηκε σε καμια αλλη ομοιοπαθη και υπερχρεωμενη χωρα της ευρωπαικης περιφερειας (Ιρλανδια, Ισπανια, Πορτογαλια, Κυπρο), συνίσταται στο οτι δεν εδοθηκε προτεραιοτητα στην αμεση σταθεροποιηση της ελληνικης οικονομιας, ωστε να αυξανονται οι διαθεσιμοι ποροι της και συνεπως να διευκολυνεται η δυνατοτητα εξυπηρετησης του χρεους. Το χρεος δεν ειναι δυνατον να εξυπηρετειται με συρρικνουμενο εθνικο εισοδημα,  ουτε ειναι δυνατον η εξυπηρετηση του να βασιζεται στην αποσπαση προυπαρχοντος εθνικου πλουτου και στην λεηλατηση της χωρας. Σε καθε περιπτωση, η αναγκη διατηρησης της διεθνους σταθεροτητος προυποθετει την εξυπηρετηση των χρεων με την δημιουργια προσθετου νεου εισοδηματος της οφειλετριας χωρας και οχι την καταβυθιση και παγιδευση της σε διαρκη και διευρυνομενη υφεση. Η κυβερνηση της χωρας θα οφειλε να υπερασπισθει τα αυτονοητα: να εξηγησει σε εταιρους και δανειστες πως προυποθεση για ρεαλιστικα και εφικτα πρωτογενη πλεονασματα ειναι η οικονομια να αναπτυσσεται με ρυθμους ανωτερους αυτων. Οτι οι δανειστες, αντι να εξωθουν την χωρα σε ασφυξια, εχουν καθε συμφερον να την στηριζουν πραγματικα, ωστε να επανελθει το συντομωτερο σε θετικους ρυθμους αναπτυξης, απαρακαμπτη προυποθεση για την πραγματοποιηση των αναλογων πλεονασματων. Οτι σε καθε περιπτωση, η εξυπηρεσιμοτητα του χρεους επιβαλλει ρυθμους της οικονομιας ανωτερους των πλεονασματων, οχι κατωτερους, οπως συμβαινει μεχρι σημερα.    

Οι διαπραγματευσεις των ελληνικης πλευρας με τους εταιρους παραμενουν επικεντρωμενες στο ζητημα του χρεους και της εξασφαλισης των δανειστων, με συνεπεια να παρακαμπτεται το πρωταρχικο ζητημα της επανεκκινησης της οικονομιας. Ωστοσο, αφου εχει ηδη δοθει  περιοδος χαριτος μεχρι το 2022  για την αποπληρωμη του κεφαλαιου του χρεους, επεται οτι για την ερχομενη 5ετια, 2017-2022, περισσοτερο και απο την ρυθμιση του χρεους, πιο κατεπειγον ειναι η επανεκκινηση της οικονομιας στο παρον. Οπωσδηποτε, η σκια του χρεους στο βαθος του οριζοντα επιδεινωνει το επιχειρηματικο κλιμα και απωθει τις επενδυσεις. Ωστοσο, η καταρρευση της εσωτερικης αγορας στο παρον τις απωθει ακομη περισσοτερο. Με την διαιωνιζομενη πολιτικη λιτοτητος εισοδηματων, οι προβλεψεις για την ελληνικη αγορα παραμενουν το λιγωτερο απαισιοδοξες. Μπορει καποιες μοναδες να δημιουργουνται με εξαγωγικο στοχο, ομως ενοσω οι οικονομιες των εταιρων μας παραμενουν και αυτες σε συνθηκες λιτοτητος, θα παραμενει δυσκολο για την χωρα μας να ανακαμψει με εξωστρεφη προσανατολισμο. Αφου επι του παροντος οι εξαγωγες δεν αντιπροσωπευουν παρα ενα τεταρτο της παραγωγης και το κυριο μερος της απορροφαται στην εσωτερικη αγορα, η επιλογη της εξωστρεφειας θα προυπεθετε εκ βαθρων αναδιοργανωση της οικονομιας και μαλιστα σε περιοδο κατα την οποια το ευρωπαικο και παγκοσμιο εμποριο καταγραφουν εντονα πτωτικη πορεια.

Η κυβερνηση διαβεβαιωνει οτι η χωρα βρισκεται ηδη στην οδο της ανακαμψης. Ποσο αξιοπιστη ειναι αυτη η εκτιμηση, ενοσω οι εστιες πιθανης ενδυναμωσης της οικονομιας καθηλωνονται σε συνθηκες ασφυξιας;

Παραλληλα, διατυπωμενη επιδιωξη της κυβερνησης, οπως αλλωστε και της προηγουμενης, παραμενει η εξοδος της χωρας στις αγορες, προκειμενου να αντλησει την απαιτουμενη χρηματοδοτηση απο αυτες. Υποτιθεται οτι με αυτην τελειωνει η περιοδος κηδεμονιας της χωρας απο τους δανειστες της. Τρεις προυποθεσεις εχουν ηδη τεθει για αυτο: α) η επιτυχης αξιολογηση για την καταβολη της δοσης των 7 δις απο το προγραμμα του 2015, β) η ευνοικη ρυθμιση του εξωτερικου χρεους και γ) η ενταξη της χωρας στο προγραμμα ποσοτικης χαλαρωσης της ΕΚΤ. Ωστοσο, ακομη και εαν υποτεθει οτι ολες οι προυποθεσεις εκπληρωνονται κατ’ευχην και η χωρα εμφανιζεται στις αγορες, διαφαινομενο προβλημα θα ειναι οτι το κοστος δανεισμου σε ασυγκριτα υψηλοτερα επιπεδα απο αυτο των προηγουμενων δανειων. Αναδυομενες και ισχυρες οικονομιες, Βραζιλια και Ρωσια, χρεωνονται με δανειακο κοστος ανωτερο του 12%. Μπορει για την Ελλαδα, το κοστος δανεισμου να ειναι χαμηλοτερο, λογω του ευρω, αλλα σε καμια περιπτωση δεν προβλεπεται χαμηλοτερο απο 3πλασιο και 4πλασιο αυτου για το οποιο η χωρα χρεωνεται μεχρι σημερα. Ποσο υγιης και διατηρησιμη θα ειναι για την χωρα η εξυπηρετηση χρεων που εχουν συναφθει με 2% και 1,5% με νεο χρημα απο τις αγορες με κοστος 4% και 5%;        

Ενοσω τα πιο πανω σημεια δεν διευκρινιζονται αρμοδιως και με πειστικο τροπο, η κοινωνια δεν θα βιωνει σε καμια αισιοδοξια, αλλα σε καταλυτικο ελλειμμα ορατοτητος, σε βαθια ανησυχια, ακομη και για το πιο αμεσο μελλον. Περισσοτερο ανησυχητικο  απο την απουσια και αδυναμια απαντησεων ειναι οτι τα πιο πανω θεμιτα ερωτηματικα δεν αντιμετωπιζονται, αλλα παρακαμπτονται και αγνοουνται, σαν να μην τιθενται καν.-  

kvergo@gmail.com